Sempatik sinir sistemi vücudumuzun istemsiz kas hareketlerinden, organların çalışmasından, salgı bezlerinin aktivitelerinin kontrolünden ve ağrı lifleriyle birlikte organlara bağlı ağrı algısının ortaya çıkmasından sorumludur.
Kronik ağrının ortaya çıkmasında sempatik sinir sistemi olarak adlandırılan sinir ağının rolü bilinmektedir. Bu sisteme ait sinirlerde meydana gelen harabiyet sempatik sinir sistemi aktivitesinde bozukluklara yol açar ve ağrının ortaya çıkmasını sağlar.
Baş ve boyunla ilgili sempatik sinirlerin hepsi stellar ganglionda birbirlerini çaprazlar ve buradan dağılır. Bu nedenle baş ve boyunla ilgili bazı özel sendromlarda bulguları ortadan kaldırmak, ağrıyı gidermek ve damar hastalıklarının bulgularını ortadan kaldırmak için stellar ganglion bloğu seçilebilecek bir tekniktir. Ayrıca kollardaki dolaşım yetmezliklerinde ve sempatik sinir sisteminden kaynaklanan kol ağrılarında ve fantom ağrıda kullanılabilmektedir.
Stellar blok nasıl yapılır?
Hasta sırtüstü yatırılır. Baş ve boyun iyice ortaya çıkacak şekilde baş geriye doğru yaslanır. İşlemin yapılacağı bölgenin temizliği sağlanır ve bölge steril olarak silinip hazırlanır. Skopi(X ışınları kullanarak görüntüleme sağlayan cihaz) kontrolü ile müdahalenin yapılacağı bölge görüntülenir, hastadan işlem sırasında hareket etmemesi, konuşmaması öksürmemesi istenir. Stellar ganglionun bulunduğu bölge tespit edilip, tek bir iğne yardımıyla boyun bölgesinden girilerek stellar ganglion blokajı sağlanır.
Kimlere Stellar blok yapılabilir?
- Stellar ganglion bloğu şu durumlarda tercih edilebilir;
- Koldaki dolaşım yetersizlikleri
- Travma veya emboliye bağlı damar tıkanıklıkları
- Damar ameliyatları sonrası oluşabilen damar daralmaları
- Raynaud Hastalığı
- Skleroderma
- Akut veya kronik tıkayıcı damar hastalıkları
- Çeşitli ağrı sendromları
- Zona sonrası ağrılar
- Fantom ağrısı
- Paget Hastalığı
- Kanser ağrıları
- Deride oluşan dolaşım bozukluğuna bağlı değişikliklerde
- Merkezi sinir sistemindeki diğer ağrılı lezyonlarda
- Omuz-kol sendromu
- Baş ağrıları
Stellar bloktan önce ne yapılmalı?
- Girişim gününde başlayan veya daha öncesinden başlamış olan grip, sinüzit veya benzeri bir enfeksiyonunuz varsa yahut sebebi saptanmamış da olsa yüksek ateşiniz varsa girişimden önce mutlaka doktorunuza bildiriniz.
- Aspirin®, Coraspin® gibi kan sulandırıcı ilaçlar ve gingko biloba içeren Tebokan®, Bilokan® türü ilaçlar 4 gün önceden kesilmeli.
- Özel durumlarda kullanılan pıhtılaşma önleyici ilaçlar (Coumadin® , Plavix®) da size bu ilaçları kullanmanızı öneren hekimle görüşüp hekim onayını almanızın ardından en az 1 hafta önceden kesilmeli.
- Girişimin 4 saat öncesinden itibaren tamamen aç ve susuz kalmanız; herhangi bir katı-sıvı gıda, su ve çay almamış olmanız gerekmektedir. Eğer devamlı olarak kullanmanız gereken kalp, şeker veya tansiyon ilacı varsa doktorunuzla görüşerek ilaçları nasıl almanız gerektiğini sorunuz.
- Girişim günü mevcut en son tarihli görüntüleme yöntemi ve filmleri ( MR-EMG-Tomografi) beraberinizde getiriniz.
- Müdahalenin yapılacağı bölgede açık yara veya enfeksiyon düşündürecek cilt defektlerinin varlığında doktorunuza danışınız.
- Mutlaka size eşlik edebilecek bir refakatçi ile geliniz, yalnız gelmeyiniz.
Stellar blok sonrası ne olur?
Blok yapıldıktan sonra etki 2-15 dakika içinde ortaya çıkar. Bu dönemde hastada Horner Sendromu bulguları gözlenebilir (o taraf göz kapağının düşmesi, göz bebeğinin büyümesi, yüz derisinde kızarma, gözde kızarma, burun tıkanıklığı, ses kısıklığı) ve bu bloğun başarılı olduğunun bir göstergesidir. Bu bulgular geçici olarak ortaya çıkar ve 3 saat içinde de kaybolur. Ağrı kesici etkinlik ise stellar ganglion blokajından sonra haftalar ve aylar boyunca devam eder.
Kimlere Stellar blok yapılmaz?
- Hastanın yöntemi reddetmesi
- Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
- Diğer taraf akciğeri alınmış veya pnömotoraks(göğüs boşluğuna hava kaçağı) gelişmiş hasta
- Yakın zamanda geçirilmiş kalp krizi hikayesi olan hasta
- Glokom(Göz içi basınç yüksekliği)
- Kalp iletimindeki bozukluğa bağlı kalp hızı yavaş olan hasta
- Astım krizi riskli hasta
- Lokal enfeksiyonu olan hasta
Riskler nelerdir?
- Akciğer dış zarının delinmesine bağlı pnömotoraks gelişimi
- Sinir hasarına bağlı olarak ses kısıklığı
- Damar içine ilacın enjekte edilmesine bağlı kasılma
- Yapılan ilaca bağlı olarak kalıcı Horner sendromu
- Tek seansta çift taraflı yapılmasına bağlı olarak solunum güçlüğü ve vagal etkiye bağlı kalp durması
